Nowy rok Opera i Filharmonia Podlaska powita występem Adama Makowicza – wybitnego pianisty, legendy jazzu i mistrza improwizacji, który w piątek 5 stycznia w sali przy ulicy Podleśnej zagra z Orkiestrą OiFP pod dyrekcją Maestro Mirosława Jacka Błaszczyka. Po koncercie zapraszamy zaś na spotkanie z Adamem Makowiczem, które poprowadzi Maestro Błaszczyk! To wspaniała okazja, by poznać jedną z najważniejszych postaci polskiej sceny jazzowej.
W programie koncertu suita z musicalu „West Side Story” Leonarda Bernsteina, „Amerykanin w Paryżu” i „Błękitna rapsodia” George’a Gershwina oraz własne dzieła i aranżacje Adama Makowicza: jazzowe opracowania preludiów Fryderyka Chopina oraz własne kompozycje wirtuoza fortepianu: „Composition No. 20”, „Early June in Central Park”, „From My Past” i „Living High in Manhattan”.
Fot. Stanisław Bryg
Bernstein wykształcił własny język kompozycji, który wyróżniał się eklektycznością: były w nim i elementy jazzu, i muzyki żydowskiej (np. Symfonia nr 3 „Kadysz”), wpływy Aarona Coplanda, Dymitra Szostakowicza, Igora Strawińskiego czy George’a Gershwina. Jak wiele jego utworów, „West Side Story” był pomostem między muzyką poważną a popularną. Mroczny temat, a zwłaszcza położenie akcentu na problemy społeczne, w połączeniu z wyrafinowaną muzyką i rozbudowanymi scenami tanecznymi sprawiły, że „West Side Story” stał się ważnym punktem zwrotnym na amerykańskiej scenie musicalowej.
W ubiegłym roku obchodziliśmy 80. rocznicę śmierci „króla jazzu”, George’a Gershwina, w którego muzyce można znaleźć elementy jazzu, muzyki murzyńskiej, współczesnych tańców, a to wszystko połączone z muzyką określaną mianem „poważnej”. „Amerykanin w Paryżu” wykorzystuje orkiestrę symfoniczną powiększoną o czelestę, saksofony i... klaksony samochodowe. Na premierę w Carnegie Hall sprowadzono specjalnie w tym celu z Paryża klaksony w postaci rogów. Słuchacz razem z Gershwinem spaceruje ulicami Paryża niczym modernistyczny flaner; czuje się jak amerykański turysta, wsłuchując się w dźwięki ulicy i chłonąc francuski klimat. „Błękitna rapsodia” to najbardziej znana kompozycja Gershwina. Tytułem nawiązuje do tradycji amerykańskiego bluesa. Bezpośrednia muzyka przekazywała prostolinijną opowieść pełną smutku i tęsknoty; wywodząca się z afroamerykańskiej społeczności USA, tak zwanego głębokiego południa, nawiązuje do muzyki gospel, wokalnych zaśpiewów, które towarzyszyły czarnoskórym niewolnikom w pracy, czy do takich przejawach folkloru, jak kołysanki czy opowiadań włóczęgów. W latach 40. schemat bluesowy został zaadaptowany przez jazz, stając się w nim istotnym nurtem. „Błękitna rapsodia”, napisana na fortepian solo i jazz band, łączy elementy muzyki klasycznej z jazzowymi efektami.
24 Preludia op. 28 Fryderyka Chopina powstały jako symboliczny hołd dla Jana Sebastiana Bacha, wysoko cenionego przez Chopina. Są wyraźnym nawiązaniem do jego Das Wohltemperierte Klavier, napisanym również we wszystkich 24 tonacjach (12 durowych i 12 mollowych). Zgodnie z zasadą gatunku są krótkie: najdłuższe preludium As-dur nr 17 ma 90 taktów, a najkrótsze E-dur nr 9 ma tylko 12. Harmoniczny porządek i spójność pozwala wykonywać dzieło w całości jako cykl, choć nie wiadomo, czy Chopin zaplanował je jako takie – sam grywał tylko po kilka miniatur. Preludium nr 4 należy do grupy nazwanej przez badaczy „preludiami elegijnymi” (nr 2, 4 i 6). Wyróżniają się dramatyzmem, wyjątkowo wolnym tempem i charakterystycznym zakończeniem ze stopniowym zwalnianiem tempa (slentando) lub zwalnianiem połączonym ze ściszaniem (smorzando). Składają się z łagodnych melodii bazujących na motywach lub frazach stale powtarzających się w równych wartościach rytmicznych. Preludium nr 7 to jedno z preludiów „idyllicznych” (nr 1, 7, 11 i 23). Łączyć je ma spokojny i jednolity charakter, pogodna skala durowa, umiarkowane tempo i łagodna dynamika (zwykle piano). Każde jest monotematyczne: bazuje na jednej melodii i charakteryzuje się częstą powtarzalnością motywów. Jak zabrzmią w jazzowej aranżacji Adama Makowicza? Dowiemy się już w piątek o godz. 19.00!
Zapraszamy!
ADAM MAKOWICZ
Legenda jazzu, mistrz improwizacji, wybitny pianista, a także kompozytor. Urodził się w 1940 r. na Śląsku Cieszyńskim. W 1946 r. z rodzicami powrócił do Polski. Pierwszych lekcji udzielała mu matka, pianistka i śpiewaczka. Trafił do szkoły dla dzieci uzdolnionych muzycznie, a następnie do klasy fortepianu wybitnego nauczyciela, prof. K. Szafranka. Choć w latach 50. w Polsce jazz był niemile widziany, artystę zafascynował. Porzucił szkołę, w poszukiwaniu początków własnej drogi artystycznej trafił do krakowskiego klubu jazzowego Helicon. W 1962 r. założył grupę Jazz Darings, pierwsze europejskie combo jazzowe. Współpracował z J. Muniakiem, T. Stańką, A. Kurylewiczem, Z. Namysłowskim, U. Dudziak, W. Młynarskim. Wiele lat uświetniał warszawskie Jazz Jamboree. W 1977 r. z rekomendacji B. Goodmana oraz W. Conovera (na którego programie radiowym „Music USA, Jazz Hour” się uczył), legendarny producent J. Hammond zaprosił go na tournée w USA. W tym czasie nagrał solową płytę „Adam” (CBS Columbia). Od 1978 r. mieszka w USA. Grał w Carnegie Hall (pierwszy jego solowy występ tam był udziałem w koncercie poświęconym zmarłemu sześć miesięcy wcześniej E. Garnerowi) i klubie Cookery w Greenwich Village czy na Festiwalu Jazzowym w Newport w Rhode Island. Był solistą orkiestr i zespołów kameralnych, dzielił scenę z największymi muzykami, m.in. B. Goodmanem, H. Hancockiem, E. Hinesem, F. Hubbardem, S. Vaughan, T. Wilsonem, G. Shearingiem, G. Mrazem, A. Fosterem, J. DeJohnettem, Ch. Hadenem. Po wprowadzeniu w Polsce w 1981 r. stanu wojennego, wraz z innymi polskimi artystami z USA wziął udział programie TV zainicjowanym przez prezydenta R. Reagana „Żeby Polska była Polską”, co na kilka lat uniemożliwiło mu powrót do kraju, od 1989 r. regularnie odwiedzanego. Bardzo wysoko oceniono jego duet z L. Możdżerem w Carnegie Hall we wrześniu 2004 r., z którego nagranie zostało uhonorowane Platynową Płytą EMI Music. W repertuarze ma też interpretacje muzyki klasycznej, szczególnie F. Chopina (wspólnie z K. Jabłońskim czy S. Drzewieckim występował z programem „Chopin klasycznie i na jazzowo”, wydał też pierwszą w USA płytę poświęconą muzyce Chopina w interpretacji jazzowej). Uhonorowany m.in. Komandorskim Krzyżem Zasługi i Złotym Medalem „Zasłużeni Kulturze – Gloria Artis”. Wywiad z artystą autorstwa M. Strasza został opublikowany przez PWM („Grać pierwszy fortepian. Rozmowy z Adamem Makowiczem”, 2011).
KONCERT SYMFONICZNY
5 STYCZNIA 2018
SALA KONCERTOWA | UL. PODLEŚNA 2 | GODZ. 19.00
Leonard Bernstein (1918–1990)
Suita z musicalu „West Side Story”
Prologue (Allegro moderato)
Somewhere (Adagio)
Scherzo (Vivace e leggiero)
Mambo (Meno presto)
Cha-cha (Andantino con grazia)
Meeting Scene (Meno mosso)
Cool. Fugue (Allegretto)
Rumble (Molto allegro)
Finale (Adagio)
George Gershwin (1898–1937)
„Amerykanin w Paryżu”
George Gershwin
„Błękitna rapsodia”
Adam Makowicz (ur. 1940)
Composition No. 20
Adam Makowicz
„Early June in Central Park”
Fryderyk Chopin (opr. Adam Makowicz)
Preludium nr 4
Adam Makowicz
„From My Past”
Fryderyk Chopin (opr. Adam Makowicz)
Preludium nr 7
Adam Makowicz
„Living High in Manhattan”
Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej
Mirosław Jacek Błaszczyk dyrygent
Adam Makowicz fortepian